به گزارش خبرگزاری «حوزه» چندی پیش و در ایام برپایی چهارمین نمایشگاه قرآن و عترت استان قم با او در یکی از غرفه های مشاوره نمایشگاه که بر سردرش عنوان اتحادیه تشکل های قرآن و عترت قم حک شده بود، آشنا شدم.
غرض اصلی در آغاز ، انجام مصاحبه ای کوتاه درباره فعالیت های این غرفه بود، اما صحبت های دلنشین و نگاه تخصصی حجت الاسلام ماجد منابی، مشاور امور خانواده و پژوهشگر حوزوی به مقوله مهم مشاوره به ویژه در رابطه با مساله تربیت فرزند، مرا بر آن داشت که گپ و گفتی تفصیلی تر با این روحانی جوان داشته باشم.آن چه در ادامه می آید، محصول همین تلاش رسانه ای است؛
لطفاً در ابتدا از تحصیلات و مطالعات تخصصی خود صحبت کنید؛
بنده در حال حاضر در مقطع درس خارج حوزه مشغول به تحصیل هستم و پس از آن که تخصصی در عرصه فقه و اصول پیدا کردم، با مشورتی که با برخی از دوستان و اساتیدم داشتم، تصمیم گرفتم که در کلان موضوع سبک زندگی اسلامی با رویکرد تربیت اسلامی خانواده و فرزند ، مطالعات و دوره هایی را بگذرانم که به لطف الهی موفق به انجام این کار شدم و هم اکنون نیز چند سالی است که در زمینه تربیت کودک به خانواده ها مشاوره می دهم و در برخی نمایشگاه ها نیز از جمله همین نمایشگاه قرآن و عترت استان قم به درخواست موسسات فرهنگی و تربیتی برای پاسخ گویی به سوالات مردم و مراجعه کنندگان حضور پیدا می کنم.
در همین خصوص تاکنون از محضر چه اساتیدی بهره مند شدید؟
خُب اساتید زیادی بوده اند اما به طور خاص باید از دو تن از بزرگواران یعنی حجج اسلام و المسلمین استاد تراشیون و استاد سلطانی نام ببرم که حقیقتاً لطف و حق بزرگی بر گردن بنده داشته اند و دارند. سیر مطالعاتی خود را در زمینه تربیت کودک و مشاوره خانوادگی به کمک این اساتید انجام داده و سال ها قبل در برخی کلاس های این بزرگواران توفیق حضور داشتم.
هم اکنون نیز علاوه بر برخی مراکز و موسسات که در قم به عنوان مشاور حضور دارم در طول هفته دو روز به یکی از مراکز معتبر مشاوره ای در تهران می روم و به سوالات مردم و خانواده ها در حد توان و علمم پاسخ می دهم.
با توجه به این که در ایام ماه مبارک رمضان به عنوان بهار قرآن قرار داریم، چگونه می توان خانواده ها را به سمت و سوی تربیت اسلامی بر اساس آموزه های قرآنی، هدایت کرد و اساساً ضرورت این مهم را تا چه حد ارزیابی می کنید؟
علاوه بر آیات فراوان قرآن ، ما اگر به کتب روایی و حدیثی خود مراجعه کنیم با انبوه روایاتی روبرو می شویم که حضرات معصومین(ع) بر لزوم توجه ویژه به مقوله تربیت به خصوص از ناحیه والدین تاکید کرده اند که شاید اشاره به تفصیلی به آن ها در این مجال نگنجد.
به عنوان مثال خیلی از ما این حدیث نورانی از پیامبر اکرم (ص) را شنیده ایم که فرمودند: "اکرِمُوا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم یُغفَرلَکُم ؛ یعنی فرزند خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید تا آمرزیده شوید"
البته همان طور که عرض کردم از این قبیل احادیث و روایات ما زیاد داریم اما آن چه مهم است این که خانواده های محترم قبل از هر چیز عمیقاً به مساله تربیت اسلامی اعتقاد و باور داشته باشند، چرا که مادامی که این اعتقاد و باور وجود نداشته باشد، به نتیجه مطلوبی نمی رسیم.
به طور کلی ، تربیت دینی کودکان از وظایف بسیار مهم والدین و خانواده هاست چه آن که تربیت باید به گونه ای انجام شود که در نهایت باعث تقویت معنویت و باورهای دینی در درون کودک شده و او را در مقابل مشکلات و سختی های زندگی ، قوی و نیرومند و معتقد سازد.
به طور خاص تربیت فرزندان در محیط مذهبی شهر مقدس قم باید چگونه باشد و اساساً مهم ترین نیازها در این رابطه مربوط به کدام بخش ها می شود؟!
قبل از پاسخ به این سوال شما ، لازم می دانم به نکته ای اشاره کنم و آن هم این که شهر قم متفاوت با شهرهای دیگر است؛ بنده در همین نمایشگاه قرآن و دیگر نمایشگاه ها که حضور پیدا می کنم به عینه دیده ام که خانواده هایی که برای مشاوره مراجعه می کنند اگر قمی باشند یکی از دغدغه هایشان این است که چطور فرزندانشان تربیت قرآنی و دینی بشوند و این مساله بسیار ارزشمند است ، به طوری که در شهرهای دیگر ، خانواده ها بیشتر در رابطه با اصل مشکلات فرزندانشان سوال می کنند تا این که بگویند که چطور می شود کودک خود را تحت تربیت قرآنی قرار داد.
با این حال نکته ای که در رابطه با شهروندان قمی وجود دارد این است که بنا بر دلایلی، متاسفانه فرهنگ پذیرش سخن مشاور و کارشناس و به خصوص استمرار در اجرای توصیه های آن ها در قم تا حدی ضعیف است و حال آن که به عنوان مثال یک پدر یا مادر تهرانی که به مرکز مشاوره می آید، ولو آن که تحصیلکرده و دارای مدرک دکترا هم باشد اما میزان پذیرش سخن کارشناس دینی در او بسیار بیشتر است و معمولاً توصیه ها را در بازه زمانی طولانی به خوبی رعایت می کند.
با وجود هجمه های شدید فرهنگی و جولان ابزارهای مدرن همچون ماهواره ها و شبکه های اجتماعی و سایت های اینترنتی، به نظر شما چه باید کرد که مردم در این وضعیت آشفته و خطرناک فرهنگی ، جذب آموزه های ناب دینی شده و به ویژه در رابطه با مقوله تربیت، در دام فرهنگ ها و اندیشه های غربی نیفتند؟
ببینید این یک اصل مسلم است که دین ما جذابیت هایی دارد که گاه هنوز کشف نشده و یا اگر کشف شده اند به خوبی طرح و بیان نشده اند و لذا ما اگر همین جذابیت های دین را به مردم بگوییم همه به سوی آن گرایش پیدا می کنند همان طور که از معصوم نقل است که اگر محاسن کلام ما را به مردم بگویید، فوج فوج به سمت آن گرایش پیدا می کنند.
به خصوص جذابیت های تشیع ناب که همان اسلام راستین است آن چنان است که اگر به درستی و با زبان روز بیان شود ، مردم و خانواده ها دیگر جذب فرقه ها و مکاتب دروغین و کاذب نمی روند.
ما باید در رابطه با نسل جدید و تربیت اسلامی آن ها با نگاه خلاقانه و متعهدانه، راهکارهای به روزی را دنبال کنیم که متاسفانه در این رابطه ضعیف هستیم و اگر جذابیت هایی که به آن اشاره کردم را چاشنی کار کنیم قطعاً نتایج بهتری می گیریم.
البته از نظر مفهومی و تئوری ما خوب کار کرده ایم و علمای بزرگوار نکات مهم را در طول سال ها بیان کرده اند، اما آن چه مهم است این که ما در مقام اجرا ، ایده ها را با در نظر گرفتن خلاقیت و به زبان روز برای مردم و خانواده ها بیان کنیم تا آن ها جذب شوند
از سویی به طور خاص در مساله تربیت اسلامی کودک و مشاوره خانواده ما نیازهای جدی داریم که نباید از آن غافل شویم.حجم انبوه مشکلات فرهنگی و اخلاقی امروز نیز می طلبد که ما با حساسیت بیشتری به این مقولات تربیتی ورود پیدا کنیم.
متاسفانه در مساله تربیت و آموزش خانواده ها، گاهی اوقات ما شاهدیم که روش های غربی و منابع و کتب غربی استفاده می شود و از روان شناسی غربی کودک سخن به میان می آید و حال آن که دین مبین اسلام و مذهب حقه شیعه ، بسیار کامل تر و بدون عیب و ایرادی مباحث تربیتی را به صورت دقیق بیان کرده است و مهم این است که ما مغز دین را استخراج کرده و به زبان روز و با در نظر گرفتن جذابیت ها به مردم و خانواده ها نشان دهیم.
این مساله اتفاقاً یکی از دغدغه های جدی مقام معظم رهبری و علما و مراجع تقلید در بحث سبک زندگی اسلامی است که اُمید است هم خانواده ها و هم نخبگان حوزوی و دانشگاهی به آن عنایت ویژه تری داشته باشند.
گفتگو از: سید محمد مهدی موسوی
